تا به حال شده این سوال در ذهن شما بوجود بیاید که وبسایتها، اطلاعات مربوط به ورود شما، کارت‌های اعتباری و... را به یاد می‌آورند؟ همین وبسایت دِواندیش را در نظر بگیرید. اگر از پوسته دارک برای مشاهده وبسایت دِواندیش استفاده کنید، هر بار که مجددا وارد آن می‌شوید، همین پوسته دارک به شما نشان داده خواهد شد. چگونه وبسایتها می‌توانند چنین کاری را انجام دهند؟
در این مطلب از وبسایت دِواندیش قصد داریم با مفهوم کوکی‌ها و کاربردهای آن آشنا شویم و همچنین به صورت مقدماتی با استفاده آنها در جاوا اسکریپت شما را همراهی کنیم.
کوکی یا Cookie چیست؟
کوکی‌ها فایل‌های متنی کوچکی هستند که توسط یک وبسایت در رایانه کاربر ذخیره می‌شوند. آنها می‌توانند برای ذخیره اطلاعات مختلفی مانند نام کاربری، زبان ترجیحی، یا تنظیمات شخصی استفاده شوند. کوکی‌ها به وبسایتها این امکان را می‌دهند که کاربران را بین بازدیدهای مختلف تشخیص دهند و تجربیات شخصی‌تری برای آنها فراهم کنند.
در واقع برای بهبود تجربه کاربری بهتر بسیاری از وبسایتها از کوکی استفاده می‌کنند و روشی نسبتا مطلوب در صنعت طراحی و توسعه وبسایت است. انواع کوکی‌ها
به صورت کلی دو نوع کوکی وجود دارد که هر کدام در موقع خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. درک اینکه این دو کوکی در چه مواقعی کاربردی هستند به شما این امکان را می‌دهد تا به صورت درستی از آنها استفاده کنید. بیایید با این دو نوع کوکی بیشتر آشنا شویم:
کوکی سشن یا Session Cookie: زمانی که برای اولین بار وارد یک وبسایت می‌شوید، آن وبسایت به شما یک کوکی سشن می‌دهد. این کوکی را میتوان به عنوان یک حافظه کوتاه مدت در نظر گرفت و در خلال بازدید شما از وبسایت همه چیز را در خود ذخیره می‌کند. البته این اطلاعات نزد مرورگر خود شما ذخیره شده و با بسته شدن مرورگر همه آنها پاک می‌شوند.
کوکی مداوم (همیشگی) یا Persistent Cookie: کوکی همیشگی مانند یک دفتر یادداشت عمل می‌کند. تمام ترجیحات و تنظیمات شخصی که روی یک وبسایت اعمال می‌کنید در این دفتر، نوشته میشود. در نتیجه زمانی که از وبسایت و مرورگر خارج می‌شوید و مجددا آنها را باز می‌کنید، می‌بینید که تنظیمات شخصی شما پابرجا مانده است. دو روش برای حذف آنها وجود دارد: دستی از طریق History مرورگر آنها را حذف کنید و یا اینکه تاریخ انقضاء آنها تمام شود. برای درک مسئله تاریخ انقضاء باید بگوییم که کوکی‌های همیشگی، واقعا همیشگی نبوده و توسط توسعه دهنده وبسایت یک تاریخ انقضاء دارند که در نهایت پاک می‌شوند.
از کوکی‌ها (Cookies) برای چه مواردی میتوان استفاده کرد؟
کوکی‌ها بنابر اهداف مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما در نهایت هدف بهبود تجربه کاربری و استفاده بهتر است وبسایت است. در زیر با چند کاربرد کوکی‌ها در دنیای عملی آشنا خواهید شد:
احراز هویت: کوکی‌ها می‌توانند برای حفظ احراز هویت کاربر بین بازدیدهای مختلف استفاده شوند. به عنوان مثال، یک وبسایت می‌تواند از کوکی‌ها برای ذخیره نام کاربری و رمز عبور کاربر استفاده کند تا کاربر مجبور نباشد هر بار که به سایت مراجعه می‌کند، دوباره وارد سیستم شود.
ذخیره تنظیمات: کوکی‌ها می‌توانند برای ذخیره تنظیمات کاربر مانند زبان ترجیحی، اندازه فونت، یا نحوه مرتب‌سازی نتایج جستجو استفاده شوند. به عنوان مثال، یک وبسایت می‌تواند از کوکی‌ها برای ذخیره زبان ترجیحی کاربر استفاده کند تا کاربر مجبور نباشد هر بار که به سایت مراجعه می‌کند، زبان را دوباره انتخاب کند.
بهبود سرعت وبسایت: از کوکی‌ها میتوان برای کش کردن داده‌ها در مرورگر کاربر و کاهش میزان تعداد درخواست‌ها برای دریافت اطلاعات استفاده کرد. بنابراین کاربران با هر بار بازدید نیازی به لود کردن فایل‌های جاوا اسکریپتی (Client-Side) ندارند.
تخصیص محتوا مرتبط: کوکی‌ها می‌توانند برای تخصیص محتوای مرتبط به کاربر استفاده شوند. به عنوان مثال، یک وبسایت می‌تواند از کوکی‌ها برای ذخیره سابقه جستجو کاربر استفاده کند تا تبلیغات مرتبط‌تری به کاربر نشان دهد.
تجزیه و تحلیل: کوکی‌ها می‌توانند برای تجزیه و تحلیل نحوه استفاده کاربران از یک وبسایت استفاده شوند. به عنوان مثال، یک وبسایت می‌تواند از کوکی‌ها برای ردیابی صفحاتی که کاربران بازدید می‌کنند یا پیوندهایی که روی آنها کلیک می‌کنند استفاده کند.
در اینجا چند نمونه خاص از نحوه استفاده از کوکی‌ها آورده شده است:
یک فروشگاه آنلاین ممکن است از کوکی‌ها برای حفظ اقلام موجود در سبد خرید کاربر بین بازدیدهای مختلف استفاده کند. یک وبسایت خبری ممکن است از کوکی‌ها برای ذخیره سابقه جستجو کاربر استفاده کند تا اخبار مرتبط‌تری به کاربر نشان دهد. یک شبکه اجتماعی ممکن است از کوکی‌ها برای ردیابی نحوه تعامل کاربر با محتوای وبسایت استفاده کند تا تجربه کاربر را بهبود بخشد.
کوکی‌ها ابزاری قدرتمند برای بهبود تجربه کاربر در وبسایتها هستند. با این حال، مهم است که از کوکی‌ها به طور مسئولانه استفاده شود و حریم خصوصی کاربران را رعایت کرد. خاصیت‌ها‌ی کوکی‌ها یا Cookies Attributes
کوکی‌ها چند اتربیوت منحصر به فرد دارند. هدف از استفاده از این موارد این است که شیوه استفاده از کوکی‌ها را کنترل کنیم و همچنین میزان زمان اجرای آنها را تنظیم نماییم. اما جدای از این موارد، کاربردهای دیگر ی نیز دارند. در ادامه با این اتربیوت‌ها آشنا می‌شویم:
نام یا Name: نام یک رشته متنی است که برای شناسایی کوکی استفاده میشود. نام کوکی باید منحصربه‌فرد باشد و نباید بیش از 4096 کاراکتر داشته باشد. در واقع به عنوان Identifier کوکی شناخته میشود.
مقدار یا Value: مقدار در کوکی یک رشته متنی است که اطلاعات و دیتا مربوط به کوکی در آن ذخیره میشود. مقدار کوکی می‌تواند هر چیزی باشد، از جمله متن، عدد، یا تاریخ.
دامنه یا Domain: دامنه یک کوکی یک رشته متنی است که نشان می‌دهد کوکی از کدام دامنه وبسایت قابل دسترسی است. دامنه کوکی باید با دامنه وب‌سایتی که کوکی را ایجاد کرده است مطابقت داشته باشد.
تاریخ انقضا یا Expires: تاریخ انقضا شامل یک تاریخ و زمان است که نشان می‌دهد کوکی چه زمانی منقضی میشود. اگر تاریخ انقضا برای یک کوکی مشخص نشده باشد، کوکی تا زمان بسته شدن مرورگر کاربر باقی می‌ماند. در اینجا یک مثال از نحوه تعریف یک کوکی آورده شده است:
کوکی‌ها همچنین می‌توانند ویژگی‌های اختیاری دیگری نیز داشته باشند، مانند:
Path: مسیر یک کوکی یک رشته متنی است که نشان می‌دهد کوکی در کدام مسیر وبسایت قابل دسترس باشد. مسیر کوکی باید با مسیر صفحات وب‌سایتی که کوکی را ایجاد کرده است مطابقت داشته باشد.
Secure: ویژگی Secure یک کوکی، نشان می‌دهد که کوکی فقط در اتصالات امن (HTTPS) قابل ارسال است. HttpOnly: ویژگی HttpOnly یک کوکی نشان می‌دهد که کوکی فقط از طریق پروتکل HTTP قابل دسترسی است. این ویژگی به جلوگیری از دسترسی به کوکی از روش‌های مختلف کمک می‌کند. با استفاده از ویژگی‌های کوکی، میتوان کنترل بیشتری بر نحوه ذخیره و استفاده از کوکی‌ها داشت.
در زیر نمونه‌ای از پیاده‌سازی کوکی با استفاده از جاوا اسکریپت را می‌توانید مشاهده کنید:
// ایجاد یک کوکی با نام "username" و مقدار "johndoe"
// این کوکی فقط برای دامنه "example.com" قابل دسترسی است
// و تا تاریخ 2023-12-31 منقضی میشود
document.cookie = "username=johndoe; domain=example.com; expires=2023-12-31در پایان
کوکی‌ها امروزه در بسیاری از وبسایتها استفاده می شود و براساس ویژگی‌ها و کاربردهایی که دارند از توانمندی‌های مختلفی بهره می‌برند. در این مطلب از وبسایت دِواندیش سعی داشتیم تا شما را با کوکی و ویژگی‌های آن آشنا کنیم و در این مسیر به فهم آن کمک کرده باشیم.
